Reclame Code Commissie verklaart artikelen over Nationale Postcode Loterij geen reclame

In een recente uitspraak heeft de Reclame Code Commissie (RCC) bepaald dat verschillende artikelen over de Nationale Postcode Loterij (NPL), gepubliceerd tussen 10 december 2023 en 10 januari 2024, niet als reclame kunnen worden beschouwd. Deze uitspraak werd gedaan naar aanleiding van een klacht waarin werd gesteld dat de artikelen in strijd zouden zijn met de Nederlandse Reclame Code (NRC) en de Reclamecode voor kansspelen (RVK).

Informatie over de klacht

De Reclame Code Commissie (RCC) heeft een klacht behandeld over de nieuwsartikelen die worden geschreven over de prijzen van de Nationale Postcode Loterij. Volgens de klager maakte de Postcode Loterij reclame via nieuwsartikelen op de websites van BN DeStem, Provinciale Zeeuwse Courant, Eindhovens Dagblad (allen DPG Media), en De Telegraaf. Deze reclame zou volgens de klager in strijd zijn met de Reclame Code.

De verschenen artikelen in de genoemde nieuwsmedia beschreven de grote geldprijzen die werden gewonnen in de Postcode Loterij. Daarnaast werden er foto’s gedeeld van de gelukkige winnaars die afkomstig zouden zijn van de Postcode Loterij. Ook werd er met winnaars gesproken over wat ze met het geld zouden doen en werd er regelmatig beschreven hoe bepaalde winnaars bijna hun winnende lot waren misgelopen.

Tot slot zou het uitlichten van spelers die meer hadden gewonnen omdat zij met meer loten meespelen ook in strijd zijn met de reclameregels, zo vond de klager. Dergelijke berichtgeving zou mensen kunnen aanzetten om (meer) loten te kopen en moest daarom worden gezien als reclame voor gokken.

Reactie van de media en de NPL

De betrokken mediabedrijven, waaronder DPG Media (uitgever van BN DeStem, PZC en Eindhovens Dagblad) en De Telegraaf, stelden dat de artikelen op eigen initiatief en vanuit journalistieke overwegingen waren geschreven. Ze benadrukten dat er geen sprake was van enige betaling of invloed van de NPL. Volgens hen waren de artikelen puur redactioneel en gericht op het verslag doen van nieuwswaardige gebeurtenissen. De redacties van de genoemde kranten bevestigden dat zij zelf kozen om te berichten over de prijsuitreikingen, gezien het nieuwswaarde had voor hun lezers.

NPL zelf bevestigde dat hun enige betrokkenheid bestond uit het verstrekken van persberichten en beeldmateriaal. De beslissing om deze informatie te gebruiken en hoe dit te doen, lag volledig bij de redacties van de betreffende kranten. NPL benadrukte dat zij geen invloed hadden op de inhoud of het plaatsen van de artikelen.

Oordeel van de Reclame Code Commissie

De RCC moest beoordelen of de artikelen als reclame konden worden aangemerkt volgens artikel 1 NRC, dat reclame definieert als “iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden.”

De Commissie concludeerde dat de rol van de NPL beperkt was tot het verstrekken van informatie aan de media en dat de artikelen zelfstandig door de redacties waren geschreven. Er was geen sprake van betaling of een duidelijke aanprijzing door de NPL. De Commissie vond dat de artikelen journalistiek en redactioneel van aard waren en daarom niet als reclame konden worden beschouwd. De redactionele keuze om verslag te doen van de prijsuitreikingen werd gezien als een onafhankelijke journalistieke beslissing, zonder commerciële intenties.

Bezwaar van de klager en definitieve uitspraak

De klager ging in bezwaar tegen de beslissing van de voorzitter van de RCC. In het bezwaar werd benadrukt dat de artikelen wel degelijk de definitie van reclame in artikel 1 NRC zouden vervullen. De klager vond dat de onafhankelijkheid van de redacties niet voldoende was onderzocht en stelde dat er sprake was van selectieve berichtgeving. De klager wees erop dat andere loterijen niet dezelfde aandacht kregen als de NPL en dat er doelbewust gekozen werd voor publicaties over de NPL in specifieke media.

Tijdens de mondelinge behandeling lichtten klager en verweerders hun standpunten nader toe. De mediabedrijven herhaalden dat de artikelen puur redactioneel en op eigen initiatief waren geschreven, terwijl de NPL opnieuw benadrukte dat hun rol beperkt was tot het verstrekken van persinformatie.

Na deze behandeling bevestigde de Commissie de eerdere beslissing van de voorzitter. De RCC concludeerde dat de artikelen geen reclame waren, aangezien ze onafhankelijk en op eigen redactionele initiatief waren geschreven. De beslissing om over de NPL te berichten, werd door de Commissie gezien als een journalistieke keuze, niet beïnvloed door commerciële overwegingen van de NPL. Hierdoor bleef de klacht niet-ontvankelijk.

Ik vind deze uitspraak van de Reclame Code Commissie begrijpelijk, maar ook complex. Hoewel de NPL duidelijk profiteert van de publiciteit, is het cruciaal dat journalistieke vrijheid wordt behouden. Het onderscheid tussen nieuwswaarde en reclame is dun, vooral als bedrijven zoals NPL persberichten en beeldmateriaal verstrekken. Echter, zolang de redactionele onafhankelijkheid gewaarborgd blijft en er geen financiële transacties plaatsvinden, lijkt de uitspraak van de RCC terecht.
Hannah Kruger – Expert Online Casino