Nationale Postcode Loterij kent grote verliezers en leidde zelfs tot psychische schade

Onlangs doken er weer foto’s op van een mooie winst in de Nationale Postcode Loterij. Dit keer was het in Raamsdonkveer raak. Echter, foto’s van personen die niets gewonnen hebben, bleven uit. Wat gebeurt er met de verliezers in dit verhaal? Je kunt namelijk verliezen door niet mee te doen en dat is een kwalijke zaak.

Schlemiel van de buurt als je niet meespeelt

Op 9 januari wonnen er zes deelnemers gezamenlijk € 1 miljoen. Eén van de deelnemers had een aantal dagen daarvoor nog zijn abonnement bij de Postcode Loterij opgezegd. Maar het geluk zat hem mee omdat hij deze maand nog deelnam. “Was het een maand later geweest, dan was hij nu de schlemiel van de buurt geweest, ” verteld Harrie Verbon, een Tilburgse emeritus hoogleraar Financiën.

Loterij zou verboden moeten worden volgens hoogleraar Financiën

Verbon is van mening dat de Nationale Postcode Loterij moet stoppen. Volgens hem doet de loterij aan emotionele chantage door iedere Nederlander persoonlijk als potentiële verliezers aan te wijzen. In de reclames die gemaakt worden, wordt er veel gehamerd op het feit dat de loterij ook geld afstaat aan goede doelen. Maar volgens Harry zouden ze gratis loten moeten verdelen onder mensen die het minder breed hebben zodat ze ook kans kunnen maken op veel geld.

Voorzitter van AGOG reageert

Feite Hofman, voorzitter van de Stichting Anonieme Gokkers Omgeving Gokkers (AGOG) deelt een soortgelijke mening. Hoewel loterijen volgens hem niet onder gokken behoren, kan het wel een voorbode zijn van een stap er naartoe.

“Wrang is bovendien dat de deelnemers vaak mensen zijn die het al niet zo breed hebben. Wie flink in de slappe was zit, zit niet te wachten op een geldprijs. En ook ik erger me aan dat chantage-element van de loterij. Zo van: ‘je wilt toch niet dat de hele buurt straks miljonair is en jij niet?’ En dus zeggen spelers niet zo snel hun abonnement op.”

Feite Hofman

TV-concept van Boudewijn Poelmann en Joop van den Ende

Zo’n 35 jaar terug is het idee ontstaan voor het oprichten van de Postcode Loterij. Eerst moest er contact worden gezocht met tv-magnaat Joop van den Ende, maar die was al gauw om. Boudewijn Poelmann is de bedenker van het programma, dat het schenken van geld aan goede doelen combineert met entertainment en aantrekkelijke geldbedragen. Vooral het langsgaan bij buurten van deelnemers die net schathemeltje rijk zijn geworden moest gaan scoren. En dat gebeurde dan ook.

Obstakels werden overwonnen door aan goede doelen geld te schenken

Er moesten wel eerst wat obstakels overwonnen worden, waaronder de politiek. Meerdere Kamerleden vonden het geen goed idee om een kansspelvergunning te geven. De Staatsloterij bestond al, en nog een loterij naast deze, zou volgens hen kansspelen in de hand kunnen werken. Echter, het idee dat er veel geld geschonken zou worden aan goede doelen hielp mee met het verkrijgen van de vergunning.

Zodra de Postcode Loterij groen licht kreeg, was het direct een groot succes. Per trekking kost een lot € 15,25 en er worden in totaal 14 trekkingen per jaar gehouden. In het jaar 2022 speelden maar liefst 2,96 miljoen Nederlanders mee. Dit leidde tot een omzet van maar liefst € 750 miljoen. Een zeer groot bedrag, namelijk bijna 50%, ging naar goede doelen. Poelmann heeft goed geboerd met dit concept, naar schatting van zakenblad Quote zou hij in 2019 zo’n € 85 miljoen op zijn bankrekening hebben.

Veel deelnemers uit Brabant doen mee

Een woordvoerster kan geen exact aantal deelnemers van de Postcode Loterij in Brabant noemen. Ze merkt op: ,,Noord-Brabant is echter een relatief grote provincie, dus er zijn zeker veel mensen die meedoen met de Postcode Loterij.”

Op de vraag of deelnemers stoppen met spelen nadat er een grote prijs op hun postcode is gevallen, antwoordt ze dat het tegenovergestelde waar is. Winnaars blijven meespelen en buurtgenoten zonder lot melden zich vaak aan, hopend dat ze de volgende keer ook geluk hebben.

Hoogleraar Verbon slaakt een zucht bij het horen van dit verhaal en voegt eraan toe: “De kans om één keer een grote geldprijs te winnen op een postcode is klein, laat staan twee keer. Het illustreert hoe mensen hun rationaliteit verliezen door de Postcode Loterij. Nog een reden om die loterij te verbieden.”

Rechtszaak tegen Postcode Loterij

Zou Harrie Verbon gelijk kunnen hebben dat de Postcode Loterij aan emotionele chantage doet? In het verleden werd er een rechtszaak gevoerd toen een vrouw beweerde psychische schade te hebben opgelopen doordat ze buiten de boot viel als niet-deelnemer en de grote jackpot in haar straat viel. Doordat de Nationale Postcode Loterij gebruikmaakt van postcodes om winnaars te bepalen, wijzen ze daarmee indirect ook verliezers aan. De vrouw die de rechtszaak voerde tegen de loterij kreeg geen gelijk van de rechter. Wel vond de rechter dat de loterij een soort van tegenstelling zou kunnen bedenken voor een stadje als Heusden.

Goede doelen gerelateerd aan sekszaak

Het geld afkomstig uit de verkoop van loten van de Postcode Loterij wordt onder andere gedoneerd aan de Clinton Foundation, de liefdadigheidsstichting van de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton en zijn vrouw Hillary. Onlangs kwam de naam van deze stichting naar voren in gerechtelijke documenten met betrekking tot Jeffrey Epstein, een Amerikaan die in 2019 in de gevangenis zelfmoord pleegde terwijl hij wachtte op een omvangrijke rechtszaak omtrent seksueel misbruik van minderjarigen. In deze zaak is de Britse Ghislaine Maxwell inmiddels veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. Volgens de nu vrijgegeven documenten zouden haar advocatenkosten deels zijn betaald door de Clinton Foundation.