Het verborgen gevaar van gokverslaving

In het VROUW Magazine, dat elke zaterdag bij De Telegraaf verschijnt, stond een artikel over een gokverslaafde die onder een pseudoniem werd beschreven. Het verhaal illustreert treffend hoe snel gokken uit de hand kan lopen en hoe moeilijk het kan zijn om eruit te ontsnappen. De schulden stapelen zich op, leugens sluipen binnen en schaamte voorkomt vaak dat hulp wordt gezocht. Het verhaal gaat als volgt.

Een jongen was enthousiast bij zijn eerste bezoek aan het casino, met 50 euro op zak. Hij verloor al zijn geld die avond, maar dat leek hem niet veel te deren. Het plezier dat hij ervoor terugkreeg, leek de moeite waard. Hij bleef vaker naar het casino gaan, altijd met contant geld en zonder zijn pinpas, iets wat zijn moeder verstandig vond.

Impact van online gokken in Nederland

Echter, een jaar later was zijn spaarrekening leeg. Al het geld was vergokt bij online kansspelaanbieders. Het gemak van online spelen zonder de deur uit te moeten en verleidelijke bonussen die via e-mails binnenkwamen, verleidden hem om zijn verloren geld terug te proberen te winnen. Toen zijn moeder dit ontdekte, schrok ze enorm en wilde ze weten hoe ze dit moesten aanpakken. Ze vroeg of professionele hulp nodig was, maar de jongen schudde zijn hoofd en beweerde dat hij geen hulp nodig had.

Het leeg zijn van zijn spaarrekening zou hem wel een les hebben geleerd, dacht hij. Zijn moeder was opgelucht dat ze niet al het spaargeld aan hem had gegeven toen hij achttien werd. Maar na het verspelen van meer dan 2000 euro op online goksites was duidelijk dat hij wel hulp nodig had. Toch weerhield de schaamte om hulp te vragen hem ervan.

De moeder zocht informatie over gokverslaving en bekeek websites van afkickklinieken. Ze voelde zich gerustgesteld toen haar zoon zei dat hij niet weer in de fout zou gaan. Daarom besloten ze als gezin aan het probleem te werken.

Onbeperkte toegang tot kansspelen

De jongen wist zijn verslaving lange tijd verborgen te houden, mede dankzij de brede beschikbaarheid van kansspelen op verschillende locaties in Nederland. Tegenwoordig is gokken overal te vinden: van krasloten in de sigarettenzaak en TOTO sportweddenschappen in de supermarkt tot meerdere speelautomaten in kroegen, gokhallen en online casino's. Dankzij de compatibiliteit van goksites met mobiele apparaten is het zelfs mogelijk om op elk moment en op elke plek een gokje te wagen.

Uit cijfers blijkt dat na de legalisering van online gokken, het aantal spelers in 2022 meer dan € 1 miljard uitgaven. Er speelden ongeveer 762.000 volwassenen, waarvan regelmatig spelers in de problemen komen dat kan leiden naar suïcidale pogingen. Naar schatting zijn er zo’n 647 tot 1021 gokkers die een poging doen om uit het leven te stappen omdat dat de enige uitweg lijkt te zijn.

Omgaan met de gokverslaving van een kind

De jongen in dit verhaal vertoonde regelmatig alarmerend gedrag, wat zijn ouders niet ontging. Geld verdween uit hun portemonnee, TOTO-bonnetjes belandden in de prullenbak en de geschiedenis van zijn browser onthulde bezoeken aan diverse casino's. Na herhaaldelijk aandringen en confronteren brak de jongen eindelijk. Hij gaf toe dat er geld moest worden terugbetaald aan een vriend en dat zijn loon al was opgegaan.

Deze moeilijke periode werd gekenmerkt door stijgende kosten en ongelukkige keuzes. Hij had ook een kredietlimiet van € 500 geactiveerd op zijn rekening, wat hem in staat stelde om via Saldodipje.nl direct geld naar zijn online casino account over te maken en het vervolgens volledig te vergokken. Achteraf gezien had het inschakelen van directe hulp misschien verstandiger geweest. Uiteindelijk besloten ze een verslavingskliniek te bellen, twee jaar nadat ze voor het eerst ontdekten dat hun zoon zo diep in het gokken was beland.

Strijd tegen gokverslaving komt met teleurstellingen

Bij Stichting Naast kregen ze te horen dat hun zoon een chronische verslaving heeft en dat het om een progressieve ziekte gaat. Het is geen puberaal gedrag, de verslaving is gevaarlijk en ze zitten tot hun oren erin. Ook werd hen verteld dat hun zoon er niets aan kon doen, maar wel verantwoordelijk gesteld moest worden voor wat hij doet.

De vrijwilliger die ze spraken had zelf een zoon die aan het herstellen was van een verslaving aan cocaïne. In het diepste dal van de periode dat haar zoon cocaïneverslaafde was, heeft ze hem de deur uitgezet. Hij ging keihard op zijn bek en kwam in de schuldsanering terecht. Haar zoon vertelde dat het eigenlijk het beste cadeau was wat ze hem kon geven nu hij zijn hele leven weer op de rit heeft gekregen.

De ouders zijn bang dat de jongen in de goot belandt als ze hem de deur wijzen. Daarmee zal hij een schuld opbouwen die hij nooit afbetaald krijgt. Of hij zou in de schuldsanering moeten om na drie jaar er vanaf te zijn. De vrijwilliger van Stichting Naast gaf aan dat niets zo erg is als je kind loslaten in een situatie als deze. Ook zij zelf kwam niet zomaar tot dat punt. De moeder put hoop uit therapie. Misschien hoeven ze niet zo diep te gaan.

Voordat er aangeklopt werd bij een kliniek, zijn er andere hulpinstanties ingeschakeld. De jongen heeft meerdere gesprekken gehad met een psycholoog, maar dat was niet erg effectief. Ook de onderliggende oorzaak werd niet echt duidelijk na antwoorden zoals ‘ik doe het voor de spanning of voor de kick’. Zijn ouders gaven aan dat het niet iets uit zijn jeugd kan zijn. Hij is in een warm nest opgegroeid, zonder grote obstakels op de weg. Hij is in hun ogen altijd een jongen zonder zorgen geweest.

Is de kansspelwet een zeg of vloek voor Nederlandse gokkers?

Wel herkenden ze het dat hij regelmatig op zoek ging naar spanning waarin hij zijn grenzen verlegde. Wat betreft snelheid of hoogte, kon het niet snel of hoog genoeg. De sensatie zocht hij wel op. Maar ze konden nooit voorzien dat zijn volledige salaris aan het gokken zou opgaan. Ter preventie hebben ze nu een applicatie op zijn mobiel en computer gezet om goksites te blokkeren. Ook is hij ingeschreven bij Cruks, het register voor spelers met een gokprobleem in Nederland.

Maar er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden, zo is het ook het geval met goksites die illegaal zijn. Er zijn genoeg online casino’s in het buitenland die nog altijd hun spelaanbod hebben gericht op Nederlandse gokkers. De Kansspelautoriteit probeert dit tegen te gaan, maar de websites duiken als paddenstoelen uit de grond. Ook wist de jongen gemakkelijk via zijn werktelefoon toch regelmatig te spelen en op de computer van een vriend kon hij gokken bij buitenlandse goksites.

Toen de periode van uitsluiting van zes maanden voorbij was, is het met enkele jaren verlengd. De jongen kan zo niet bij legale kansspelaanbieders terecht voor kansspelen. Ook moet er een traject gevolgd worden. Zelfs tijdens het volgen van het traject, kon hij het niet laten om krasloten te kopen. Een vriend van hem kon de moeder bedaren. “Zie het als een verslaving voor alcohol, waar de alcoholverslaafde weer twee biertjes drinkt. Het is een terugval, maar hij zal niet laveloos in de goot komen te liggen. Dat is niet zomaar binnen anderhalve maand opgelost.”

Ouders hebben zich aangemeld voor hulp

De ouders hebben zich ook aangemeld voor een workshop bij Stichting Naast om een beter begrip te krijgen van hun rol als ouders van een gokverslaafde. De jongen volgt wekelijks een uur therapie en heeft twee keer per week contact met zijn behandelaar, naast de groepssessies die hij bijwoont. Hij heeft aangegeven blij te zijn met de geboden hulp. Eindelijk gebeurt er iets.

Zijn moeder is niet zo snel meer om alles te geloven. Door alle leugens die verteld zijn, is het vertrouwen verloren gegaan en zijn ze niet zeker of hij de waarheid spreekt. Voorheen was de jongen iemand die niet tegen onrecht kon of een hekel had aan leugens, maar nu liegt hij zelf ook, terwijl hij ontkent geld gestolen te hebben, zonder enige vorm van schuldgevoel.

Het liefst zou de moeder alles voor hem oplossen. Ze hebben al de schulden afgelost aan zijn vrienden, wat hij maandelijks terugbetaald. Ook zijn spaarrekening is bevroren voor onbepaalde tijd. De angst blijft. Iedere dag kan de jongen weer een terugval krijgen. De gokverslaving houdt het gezin ruim twee jaar in zijn greep terwijl het einde nog lang niet in zicht is.

Kansspelwet nadelig geweest

In de politiek wordt steeds meer besproken of het wel goed is dat het gokken gelegaliseerd is in Nederland. Er klinkt een luide roep om het terugdraaien van de regels in de wet voor online gokken. Recentelijk zijn regels voor reclame maken aangescherpt met het besluit Orka. Steeds meer politici hebben hun zorgen geuit over de legalisatie van online gokken. Hoewel ze gewaarschuwd waren, roken ze geld, zo geeft de moeder aan. “En nu er honderdduizenden kalveren verdrinken, dempen ze misschien binnenkort de put.”

Overigens veel te laat. Zij zijn niet de enigen die worstelen met een kind die problemen heeft met een verslaving. Bovendien spelen ouders zelf ook regelmatig omdat ze de verleiding niet kunnen weerstaan. De moeder sloot af met de woorden “gokken zou wat mij betreft verboden moeten worden.”

Meer feiten en cijfers

Nadat de Nederlandse gokmarkt is geopend, hebben gokbedrijven al ruim 1,1 miljard euro verdiend.

Het aantal geregistreerde accounts is verdubbeld.

De impact op gokverslaving is niet helemaal duidelijk; het duurt vaak jaren voordat een gokker die verslaafd is op zoek gaat naar hulp van experts.

Sinds 1 juli 2023 is het besluit Orka van kracht. Dit besluit verbiedt gokreclames op televisie, radio en bijvoorbeeld bushokjes. Daarvoor werden rolmodellen al verboden om nog in reclames mee te spelen. Vanaf 2025 zal het verboden zijn om sportclubs te sponsoren.

Nederland telt tussen de 8 en  9 miljoen recreatieve gokkers. Zo’n 5% daarvan loopt een matig risico, terwijl tussen de 1% en 3% als hoog risico wordt beschouwd.